Democraten 66 (afgekort: D66) is een Nederlandse politieke partij met een sociaal-liberale signatuur. D66 heeft in de Europese verkiezingen van 2019 twee zetels behaald. De lijsttrekker is Gerben-Jan Gerbrandy.
D66 is in 1966 opgericht als afsplitsing van de VVD, en streeft ernaar om een ‘progressieve, niet dogmatische partij te zijn met meer zeggenschap van burgers in alle openbare bestuursorganen’. Centrale thema’s voor de partij zijn onder andere bestuurlijke vernieuwing, individuele ontplooiing, en Europese samenwerking.
Speerpunten van het Europese programma zijn het democratiseren en federaliseren van de Europese Unie door het vergroten van de bevoegdheden van het Europese Parlement; het klimaatneutraal maken van Europa in 2040, onder andere door de inzet van digitale technologie; meer samenwerking in het sociale domein door gezamenlijke afspraken en investeringen op Europees niveau, en het versterken van de positie van Europa als economische en geopolitieke speler op het wereldtoneel.
Je vindt het volledige partijprogramma hier en een verkorte versie hier.
Hieronder volgt een puntsgewijze samenvatting van het partijprogramma per thema.
Bestuur
- Vergroten van de bevoegdheden van het Europees Parlement, zoals initiatiefrecht en budgetrecht.
- Afschaffen van vetorechten, zodat besluiten altijd met een meerderheid worden genomen.
- Betere samenwerking tussen Europese parlementen en meer inzicht in Europese besluitvorming.
- Invoering van Europese burgerberaden, burgerpanels en een Europees bindend correctief referendum.
Digitalisering
- Mensen krijgen daadwerkelijke zeggenschap over het gebruik van persoonsgegevens en data.
- Meer controle en toezicht op het gebruik van kunstmatige intelligentie, met name in hoogrisicotoepassingen zoals onderwijs, handhaving en bestuur.
- Verplicht gebruik van open source software en open standaarden door Europese instellingen en lidstaten.
- Tegengaan van de marktmacht van grote techbedrijven door Europese wetgeving op het gebied van interoperabiliteit, bescherming van persoonsgegevens, en investeringen in Europese toezichthouders.
Economie
- Hervorming en versterking van de EU-begroting om te investeren in een groene, rechtvaardige en veilige toekomst, onder andere door het anders besteden van de 300 miljard euro die nu aan landbouw wordt uitgegeven, het uitbreiden van eigen middelen en grensoverschrijdende heffingen zoals een miljonairstaks en belasting op overwinsten van multinationals.
- Nationale socialezekerheidsstelsels herverzekeren we samen binnen de Europese Unie, zoals ook gebeurde tijdens de coronacrisis. Zo kunnen we mensen beschermen in tijden van crisis.
- Stimuleren van sociaal beleid van lidstaten op het gebied van arbeidsmarktparticipatie, kinderopvang, beroepsonderwijs en het recht op wonen.
- Harmoniseren van regelgeving en handhaving om belastingontwijking en -ontduiking tegen te gaan.
Klimaat
- In 2040 is Europa klimaatneutraal en in 2050 klimaatpositief. Vanaf 2045 is het gebruik van fossiele brandstoffen verboden. Om bedrijven te helpen met deze transitie komt er een Europees fonds om de productie van groene en circulaire producten te stimuleren.
- Een klimaatneutrale landbouw in 2040. EU-landbouwgelden worden voortaan expliciet ingezet om de transitie naar duurzaamheid te helpen versnellen. Een vitaal landschap, een leefbaar platteland en biodiversiteit staan daarbij centraal.
- De Europese Unie wordt ook een echte Energie-Unie, met meer Europese bevoegdheden met betrekking tot coördinatie op de productie, import en het transport van energie.
- In Europees verband werken we aan een hogesnelheidsnetwerk tussen alle belangrijke stedelijke regio’s en investeren we in internationale spoorverbindingen.
Migratie
- Het invoeren van een Europees humanitair visumsysteem dat mensen snel helderheid geeft over het al dan niet kunnen verblijven in Europa, waardoor kansrijke asielzoekers een veilige en legale vluchtroute naar Europa krijgen.
- Binnen de Europese Unie krijgt elke lidstaat een verplicht minimum quotum voor het hervestigen van mensen op de vlucht voor oorlog en geweld. Lidstaten die geen asielzoekers willen opvangen, worden gekort op Europese fondsen en subsidies.
- Europa maakt alleen afspraken over migratie met derde landen die het VN-Vluchtelingenverdrag hebben ondertekend. Er moeten serieuze waarborgen voor mensenrechten zijn, waaronder externe monitoring door maatschappelijke organisaties.
- Er moeten Europese afspraken komen over het tegengaan van uitbuiting van arbeidsmigranten door middel van minimale eisen aan zaken als huisvesting, behoud van rechten bij terugkeer en beloning.
Wereldpolitiek
- Europa moet strategisch onafhankelijk worden van autocratische regimes zoals China en Rusland. Dit betekent dat de Europese Unie en haar lidstaten op essentiële gebieden zoals defensie en duurzame energie zelfvoorzienend moeten zijn.
- De EU-lidstaten die ook lid zijn van de NAVO verenigen zich in een Europese Defensie Unie, die uiteindelijk zal leiden tot de vorming van één Europees leger. De 2%-norm van de NAVO moet een bindende EU-norm worden.
- 0,7 procent van het nationaal inkomen moet worden besteed aan ontwikkelingssamenwerking en internationale solidariteit; dit wordt een bindende Europese norm. Daarbij moet extra aandacht worden besteed aan de negatieve gevolgen van de klimaatcrisis in ontwikkelingslanden.
- De Europese Unie moet zich inzetten voor een wereldwijde versterking van mensenrechten, met bijzondere aandacht voor vrouwenrechten, lhbti+-rechten, voor journalisten en voor niet-gelovigen
Rechtstaat
- De Europese Commissie moet stevig bewaken dat lidstaten voldoen aan de vereisten van het lidmaatschap door jaarlijks te toetsen op de kwaliteit van democratie, rechtsstaat, mensenrechten en Europese waarden. Lidstaten die afglijden moeten hard worden aangepakt.
- Grensoverschrijdende georganiseerde criminaliteit vraagt om Europese samenwerking op het gebied van informatie-uitwisseling, optreden en vervolging. D66 steunt daarom de versterking van Europol, Eurojust en het Europees Openbaar Ministerie om grensoverschrijdende criminaliteit en terrorisme gezamenlijk aan te pakken.
- Een nieuwe Europese antidiscriminatiestrategie met aandacht voor verschillende vormen van discriminatie en ongelijkwaardige behandeling. We versterken de positie van fundamentele mensenrechten.
- Jongeren vanaf 16 jaar krijgen stemrecht bij Europese verkiezingen.
Overige
- Er moet een hogesnelheidsnetwerk tussen tenminste alle Europese hoofdsteden op het vasteland komen en een Europese Spoorautoriteit die zorgt voor een Europese dienstregeling.
- Om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij en je mening vrij te kunnen uiten, is toegang tot het internet voor iedereen essentieel. Het recht op internet wordt daarom expliciet vastgelegd als mensenrecht.
- Goedkopere en beter beschikbare medicijnen en medische hulpmiddelen door Europees op te treden tegen de macht van farmaceutische industrie, en door te investeren in de Europese productie.
- Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen wordt de norm voor alle Europese bedrijven, zodat ook internationaal rekenschap wordt gegeven aan mensenrechten, arbeidsomstandigheden, dierenwelzijn en een schoon milieu.