CDA

Hieronder volgt een puntsgewijze samenvatting van het partijprogramma per thema.

Bestuur

• Het kan alleen goed met ons gaan, als het goed gaat met onze Europese buurlanden. Europese samenwerking moet vooral plaatsvinden op deze gebieden: defensie, bescherming van de rechtstaat, gereguleerde migratie, economie, energieopwekking en voedselproductie.
• De Europese Commissie mag niet op de stoel gaan zitten van nationale overheden: zo behouden we sterke lidstaten. Belastingheffing blijft een nationale aangelegenheid, net als natuurbeheer. Besluitvorming moet dus bij de nationale overheden liggen, maar bijvoorbeeld energiebeleid moet onderdeel zijn van de geopolitieke positie van de EU.
• De EU moet nauwer samenwerken met landen als Oekraïne, Moldavië en de Westelijke Balkan op defensie, wederopbouw en anti-corruptie-inspanningen. Pas als deze landen volledig onze waarden- en rechtsgemeenschap hebben omarmd is toetreding tot de EU mogelijk. Er is geen plaats voor versnelde of versoepelde 'spoedprocedures’.
• Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid wordt stap voor stap vernieuwd naar beloning voor maatschappelijke, innovatieve en groene diensten die veehouders en telers vervullen, maar die de markt onvoldoende waardeert. Veredelingstechniek Crispr-Cas wordt toegestaan bij de veredeling van planten.

Digitalisering

• Anonimiteit op sociale media moet worden afgeschaft: gebruikers moeten traceerbaar zijn voor opsporingsdiensten, terwijl hun privégegevens zoveel mogelijk beschermd blijven. Mensenrechten moeten in het digitale tijdperk worden beschermd door deze op te nemen in het Handvest van de Grondrechten. Er komt geen digitale euro.
• Nederland moet nauw samenwerken met andere EU-lidstaten in de strijd tegen cybercrime en cyberspionage. Het gebruik van gezichtsherkenningstechnologie wordt onder strikte voorwaarden toegestaan.
• Techbedrijven worden gedwongen om software te ontwikkelen die toegankelijk is voor mensen met een beperking, zodat ook deze mensen online meekomen. Ouderen en analfabeten moeten via scholing de mogelijkheid krijgen om digitale vaardigheden op peil te houden.
• Big Tech moet worden aangepakt door beteugeling van het verzamelen van persoonlijke data. Browsers krijgen een standaardinstelling, waarmee ongewenst volgen (tracken) door commerciële bedrijven wordt voorkomen. Innovatie wordt gestimuleerd bij MKB'ers. AI wordt ingezet voor de bestrijding van criminaliteit.

Economie

• Europa moet zoveel mogelijk zelfvoorzienend zijn. Dit houdt onder andere in dat Europa zelf schone energie moet opwekken en eveneens zelf voldoende duurzaam geproduceerd voedsel moet verbouwen (voorzien in de eerste levensbehoeften). Samengevat: kiezen voor groene industriepolitiek, zodat we klimaatdoelen halen en banen in Europa behouden blijven.
• De regeldruk vanuit Brussel voor lokale overheden en het MKB wordt verkleind. MKB'ers en familiebedrijven zijn de norm, niet de grote bedrijven. Bij aanbestedingen moeten lidstaten en lokale overheden meer mogelijkheden krijgen om Europese bedrijven, waaronder MKB'ers, te selecteren, om zo te voorkomen dat bijvoorbeeld China grip krijgt op vitale infrastructuur.
• We houden vast aan de huidige principes van maximaal 3% begrotingstekort en 60% staatsschuld als centraal onderdeel van de Europese begrotingsregel. Gezamenlijke schuldinstrumenten die een ontsnappingsroute kunnen creëren voor landen om niet aan begrotingsregels te voldoen, moeten worden tegengegaan. De voltooiing van het Europese bankenstelsel wordt gesteund.
• Een sterke Euro is een stabiliserende factor en dat moet zo blijven. Daarnaast moeten we investeren in een Europees spoornetwerk, voor zowel hogesnelheidstreinen als voor intercity's en stoptreinen.

Klimaat

• Een sterke agrarische sector is cruciaal voor Europa. Nederland moet een koppositie pakken bij het ontwikkelen van een langjarige voedselstrategie. Bij het visserijbeleid wordt ingezet op verduurzaming en innovatie. Agrarisch natuurbeheer moet lonen. Soorten- en gebiedsbescherming van Natura 2000-gebieden wordt afgewogen tegen economische ontwikkeling.
• Het gebruik van fossiele brandstoffen moet structureel verminderen. We bouwen aan een duurzame en circulaire economie van de toekomst. In Europees verband wordt de groene economie doorontwikkeld via het stimuleren van innovatie en circulariteit en het beprijzen van vervuiling.
• Er moet worden ingezet op een hernieuwbare energiemix die bestaat uit kernenergie, windenergie (vooral op zee), zonne-energie, duurzame biomassa, aardwarmte, waterstof, aquathermie, getijdencentrale, en andere schone brandstoffen. Er moeten kleine modulaire kerncentrales komen, en een stabiel Europees elektriciteitsnetwerk in 2050.
• Lidstaten gaan zelf over de specifieke invulling van de transitie naar duurzame energiebronnen. Samen met lidstaten ontwikkelt de EU een routekaart naar een robuust energiesysteem, waarbij energiezekerheid, betaalbaarheid, veiligheid en duurzaamheid kaderstellend zijn.

Migratie

• Asielzoekers worden gescreend aan de buitengrenzen van Europa: een Europees Asiel- en Migratiepact. Dit betekent streng selecteren op kansrijke en kansarme asielzoekers. Wie uit een veilig land komt krijgt geen toegang tot de EU. We houden rekening met internationale verdragen en bestaande instrumenten voor vluchtelingenbescherming.
• Er worden Europese loketten buiten de grenzen ingericht waar asielzoekers een asielverzoek kunnen indienen. We verhogen de druk op landen van herkomst en sluiten 'terugname-akkoorden' met deze landen, zodat deze hun eigen burgers (afgewezen asielzoekers) sneller terugnemen.
• Arbeidsmigranten die nodig zijn om onze samenleving en verzorgingsstaat in stand te houden, krijgen voorrang boven arbeidsmigranten die druk op onze voorzieningen (in het bijzonder woonruimte, zorg en onderwijs) uitoefenen. Er komt een verplichte Europese registratie en certificering met strenge regels voor uitzendbureaus.
• De capaciteit van grensbewaker Frontex moet worden verdrievoudigd en persoonsgegevens, zoals gezichtsscans, van elke asielzoeker worden geregistreerd in de Europese database Eurodac. We verdelen asielzoekers op een eerlijke wijze verdelen over de lidstaten, zodat landen als Italië, Spanje en Griekenland worden ontlast.

Wereldpolitiek

• Europa is een gemeenschap van gedeelde waarden die besluitvaardig opereert in het gezamenlijke buitenlandbeleid. Hierbij is maatwerk cruciaal. Brussel mag geen verregaande voorstellen doen en daarmee op de stoel van een nationale overheid gaan zitten. De inzet van ons leger blijft een nationaal besluit,
• De EU moet versneld geopolitiek volwassen moet worden en zichzelf kunnen verdedigen. Dat betekent onder andere dat alle NAVO-lidstaten van de EU moeten voldoen aan de 2%-grens van de NAVO (2% van de nationale begroting uitgeven aan defensie).
• Er komt een Europese Veiligheidsraad bestaande uit de regeringsleiders van de EU-lidstaten en andere Europese landen (met in ieder geval Groot-Brittannië, Noorwegen en IJsland). Deze raad is breder dan alleen de EU en gaat de samenwerking en coördinatie op het gebied van Europese veiligheid versterken. Ook wordt er een Eurocommissaris voor Defensie aangesteld.
• Essentiële voorzieningen, zoals havens en internetmasten, worden in Europese handen gehouden. Met een Europees investeringspakket wordt geïnvesteerd in Afrika en in Latijns-Amerika, om zo de invloed van Chinese leningen tegen te gaan. Daarmee stellen we onze strategische belangen (denk aan grondstoffen) veilig.

Rechtstaat

• Europa moet sneller sancties aan lidstaten kunnen opleggen, bijvoorbeeld wanneer deze de eigen rechtstaat ondermijnen. Alleen landen die het belang van de rechtstaat onderschrijven kunnen op termijn lid worden van de EU. Bij schendingen van de mensenrechten kan een meerderheid sancties opleggen. Nu is daar nog unanimiteit voor nodig.
• Er komt meer Europese samenwerking tussen opsporingsdiensten, om zo grensoverstijgende criminaliteit te bestrijden. Dit houdt onder andere in dat de uitwisseling van (persoons)gegevens tussen opsporingsdiensten gemakkelijker moet worden. Hosters van kinderpornografisch materiaal worden aangepakt, net als mensenhandel. Ook vergunde prostitutie moet worden bestreden.
• De ongelijkheid tussen mannen en vrouwen wordt bestreden en minderheden worden beter beschermd tegen haatmisdrijven. De EU onderneemt actie om de integriteit van meisjes en vrouwen, waaronder hun rechten op seksuele en reproductieve gezondheid, te beschermen.
• Er komt een Europese gehandicaptenkaart, die de wederzijdse erkenning van de handicapstatus tussen de lidstaten vergemakkelijkt en mensen met een handicap zal helpen hun grondrechten, inclusief het recht op vervoer en recht op gezondheidszorg, te genieten. Gelijke behandeling van LHBTI+’ers krijgt ook bijzondere aandacht in het EU-buitenlandbeleid.

Overige

• Het 'verhuiscircus' naar Straatsburg moet stoppen en er komt ook geen Europese 'Super League' voor voetbalclubs. Wel komt er uitbreiding van het Erasmusprogramma, zodat ook MBO- en HBO-studenten in het buitenland kunnen studeren. De Friese taal en dialecten moeten meer bescherming krijgen.
• EU-brede erkenning van huwelijken en geregistreerde partnerschappen van partners van hetzelfde geslacht worden beter gehandhaafd, zodat ouderlijk gezag in alle lidstaten op dezelfde wijze wordt erkend als in de lidstaat van herkomst.
• Platformmedewerkers (‘klusjeseconomie’ via digitale platformen) krijgen toegang tot de juiste rechten en bescherming, zoals gezondheids- en veiligheidsbescherming en sociale zekerheid. In veel Europese lidstaten is dit nu niet het geval.
• Online pesten wordt bestreden door de definitie van cyberpesten Europees vast te stellen en als strafbaar feit in de hele Europese Unie in te voeren.