‘Nederland kent sinds het einde van de 19e eeuw politieke partijen. Daarvoor waren er wel politieke stromingen (liberalen, conservatieven, antirevolutionairen), maar die waren nog niet (landelijk) georganiseerd.’ Aldus www.parlement.com.
‘Een politieke partij is een groep mensen die zich heeft verenigd op basis van gemeenschappelijke politieke uitgangspunten, met als doel deel te nemen aan het bestuur. Politieke partijen proberen via verkiezingen zetels te veroveren in het parlement, de gemeenteraad, de Provinciale Staten of het waterschap. Daarnaast heeft Nederland een aantal zetels in het Europees Parlement. Op deze manier willen zij proberen invloed uit te oefenen op het overheidsbeleid. Een politieke partij is dus vooral een kiesvereniging: om aan verkiezingen deel te nemen, stelt een partij een kandidatenlijst op.’ Zie Prodemos.
Partijen formuleren standpunten, leggen die vast in programma’s en ze zorgen voor het voordragen van personen voor politiek-bestuurlijke functies.
De totstandkoming van een partij is geregeld in de Kieswet, waar ook alle andere regels staan over verkiezingen in Nederland. De belangrijkste vereisten voor de oprichting van een nieuwe partij zijn:
- Een lijst indienen bij de 20 Nederlandse kieskringen voor kandidaatstellingen van de partijen. De kieskringen zijn de 20 regio’s waarin Nederland is verdeeld voor de Tweede Kamerverkiezing. Voor iedere kieskring waarvoor de lijst wordt ingeleverd, moeten schriftelijke verklaringen van ondersteuning worden overgelegd, waarop de kandidaten op dezelfde wijze en in dezelfde volgorde worden vermeld als op de lijst. Ondersteuningsverklaringen kunnen alleen worden afgelegd door personen die zijn geregistreerd als stemgerechtigde binnen zo’n een kieskring. Het aantal te overleggen verklaringen voor deelname aan de Tweede Kamerverkiezingen bedraagt minimaal 30 ondersteuningen.
- Tevens dient een waarborgsom van €11.250 per lijst of lijstengroep te worden voldaan (zie hoofdstuk H van de Kieswet).
- De registratie van de partijnaam (dit is niet verplicht) met een waarborgsom van € 450 voor de registratiekosten voor verkiezingen voor de Tweede Kamer (zie hoofdstuk G van de Kieswet).
De regels genoemd rondom de verklaringen van ondersteuning gelden niet wanneer een Kamerlid al in de Tweede Kamer zit en er voor kiest een nieuwe partij te starten (zoals bijvoorbeeld Denk of de PVV).
#meerweten?
Kijk op www.parlement.com of www.denederlandsegrondwet.nl voor meer informatie. Ook vind je op wetten.overheid.nl alle wetten en reglementen. Heb je vragen, dan kun je ze ook naar de redactie sturen en zoeken wij het voor je uit.