De EU, of Europese Unie, is een economische en politieke samenwerking van 27 Europese landen (lidstaten). Door aan te sluiten bij deze Unie geven de aangesloten lidstaten aan de EU bevoegdheden om gemeenschappelijk Europees beleid te voeren. Daarmee stemmen lidstaten in om besluiten die op EU-niveau worden gemaakt, ook uit te voeren.
De Europese Unie is dan ook anders dan veel andere ‘internationale’ organisaties, waaraan een lidstaat zich wel of niet kan binden aan een verdrag of wet. De Europese Unie is een supranationale samenwerking. Een land meldt zich vrijwillig als deelnemer bij de EU. Dit doen zij door zich aan te sluiten bij een verdrag. Om precies te zijn gaat het om het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU). In dit verdrag staan alle basisregels van de Europese Unie.
Inmiddels bestaan er lange procedures om lidstaat te worden. Ben je als land eenmaal lidstaat, dan ben je all in bij alle officiële besluiten. Wanneer een besluit is genomen, kan een lidstaat niet meer aangeven dat ze de ene regel wel willen uitvoeren en de andere regel niet – zoals bij sommige internationale organisaties, bijvoorbeeld de Verenigde Naties, wel kan. Wel kan een land de EU vrijwillig weer verlaten (zie artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie), zoals Engeland heeft gedaan met de Brexit*.
Het is daarmee belangrijk om het proces waarmee besluiten worden gemaakt zo democratisch mogelijk in te richten. Zo kunnen (burgers van) lidstaten ook hun mening over het beleid uiten. Daarom zijn er verschillende ‘organen’ die zich bezighouden met het vormen van beleid. De Europese Unie bestaat uit de volgende onderdelen:
- Het Europese Parlement
- De Europese Raad
- De Raad
- De Europese Commissie
- De Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken
- Het Europese Hof van Justitie
- De Europese Rekenkamer
- De Europese Centrale Bank
Daarnaast zijn er een aantal gespecialiseerde comités en organen binnen de Europese Unie, bijvoorbeeld op specifieke beleidsonderwerpen.
Voor meer uitleg over de verschillende onderdelen waaruit de EU bestaat, lees #wie zijn de EU?
* Dit was de eerste keer in de geschiedenis van de EU dat een land uit de EU stapte. Wat dit in praktijk betekent is nog niet helemaal duidelijk. Wel bleek tijdens de Brexit dat dit een lastig proces is met een grote impact op zowel het land dat uitstapt als de lidstaten die onderdeel van de EU blijven.